In 2025 is de vernieuwde Klimatenkas een groene oase waar je ruikt, voelt en ziet wat biodiversiteit eigenlijk is. Waar educatie en verwondering organisch samengaan. Waar je begrijpt waarom wij niet kunnen overleven zonder een grote, natuurlijke soortenrijkdom.
Het belang van vitale ecosystemen: daar draait het straks om in de CO2-neutrale, opnieuw ingerichte Klimatenkas.
Onze tropische plantencollectie verhuist naar de huidige subtropische kas. De subtropische planten verhuizen naar de zuidzijde, waar we een ideale plek creëren voor onze belangrijke Kaapse plantencollectie.
Welkom in het tropisch regenwoud, een van de meest soortenrijke plaatsen op aarde. Duizenden plantensoorten hebben er hun niche, hun unieke plekje gevonden. Er is altijd voldoende water, altijd warmte. De plantengroei is overdadig, overweldigend. Maar de onderlinge concurrentie is moordend – elke boom en plant zoekt het licht. Sommige bomen en planten duiken onder, sturen hun takken in de breedte. Ze maken hun blad extra groen om het beetje licht dat doordringt efficiënt te benutten. Andere planten, de epifyten, slingeren zich rond de reusachtige bomen juist naar boven en nestelen zich in de kroon, om zo toch bij het licht te kunnen komen.
De woestijn is bar en boos. Helemaal geen plek voor een plant, die leeft van water en de lucht. En toch vind je in extreem droge gebieden en woestijnen allerlei planten, met dikke, sappige bladen en stengels. Al die cactussen en vetplanten lijken familie te zijn, maar zijn dat niet. Ver weg van elkaar, op verschillende continenten en gescheiden door oceanen, hebben ze zich op een vergelijkbare manier aangepast aan droge omstandigheden. En zijn ze heel sterk op elkaar gaan lijken. ‘Convergente evolutie’ noemen we dat. In de Woestijnkas is dat prachtig te zien.
De Zuid-Afrikaanse Kaap: een dynamiek van grote tegenstellingen. De zomers zijn te droog voor plantengroei, in de winter is er water in overvloed en komen de planten tot bloei. Tijdens de gortdroge zomers vat de heideachtige struiklaag gemakkelijk vlam. Zo’n brand doet zich om de zeven, acht jaar voor en verspreid zich door de harde wind over honderden kilometers. Het is een natuurlijk, onmisbaar onderdeel in de levenscyclus: na een brand begint alles opnieuw. Eerst verschijnen de bolgewassen, dan de eenjarigen, vervolgens de struiken. Nieuwelingen hebben evenveel kans om een plekje in het ecosysteem te bemachtigen als de oude garde. Kleine evolutionaire veranderingen in de soorten krijgen de ruimte om zich te bewijzen. Doordat het klimaat al eeuwenlang constant is, sterven er weinig soorten uit. De Kaap is een ‘biodiversity hotspot’, een botanische parel!
Klimaat doet iets met planten; een cactus ziet er niet voor niets heel anders uit dan een tropische palm. De drie zones in de nieuwe Klimatenkas verschillen sterk van elkaar en door ze zo naast elkaar te ervaren wordt duidelijk dat ieder klimaat unieke kenmerken heeft die bepalend zijn voor de ontwikkeling van de planten die er leven. Hierdoor wordt ook duidelijk dat klimaatverandering ingrijpende gevolgen heeft voor planten, plantensoorten en biodiversiteit.
Geheel in de lijn van de missie wordt de Klimatenkas duurzaam verbouwd. Een eerste stap op het duurzame pad heeft de Hortus in 2017 al gezet door de koppeling van het warmte-koudesysteem van de Hermitage en de Hortus (tussenkunstenkas.nl). De Hortus gebruikt de overtollige warmte van de Hermitage om de kassen te verwarmen en stuurt koude terug naar de Hermitage voor de koeling van de kunst. De gezamenlijk bereikte CO2-reductie bedroeg in 2017 en 2018 al 477 ton. Voor de nieuwe Klimatenkas gaat de Hortus nog een stukje verder. De Nieuwe glazen panelen op de wanden hebben een isolerende werking waardoor warmteverlies zoveel mogelijk beperkt wordt.
Het dak, van waaruit de meeste warmte verloren gaat, wordt geïsoleerd met ETFE folie. Van binnen wordt de kas met de collectie zo ingericht dat verzorging en onderhoud efficiënt en duurzaam uitgevoerd kunnen worden. Watersystemen zijn gericht op hergebruik van (regen)water. Bodemverwarming zorgt voor optimale groeicondities. Deze kas met drie voor Nederland ´vreemde´ klimaten krijgt een geavanceerd klimaatsysteem met slimme ventilatie, irrigatie en efficiënte verwarming – dag en nacht, in alle seizoenen.
Architect: Zwarts & Jansma Architects
Aannemer/kassenbouwer: nader te bepalen na marktconsultatie
Installateur: nader te bepalen na marktconsultatie
Projectleider: Krijn Braber – Infinitus energy solutions group
Bouwkundige bouwbegeleiding en kostendeskundige: Remco Spigt – C&R Hospitality Services
Inrichting: Landlab landscape architects
Publiekscampagne: 2019/2020 LAVA
Kosten: 4,6 miljoen euro (inclusief alle bijkomende kosten)
Periode: 2019-2025
Klimaten: 3
Plantensoorten: 2.500
Start verbouwing: 2022
Einde verbouwing: 2024
Heropening kas: 2025 – tijdens Amsterdam 750 jaar
Voor meer informatie, beeldmateriaal of een interview met de directeur Carlien Blok of een van de andere stuurgroepleden, kunt u contact opnemen met Barbara van Amelsfort, marketing en communicatie
via 020-7025409 / [email protected]