Als je aan bosbranden denkt, wat komt er dan als eerste in je op? Vlammen, rook, droogte. Een stom van verwoesting die over de natuur raast. Maar in de Zuid-Afrikaanse West-Kaap gebeurt er iets bijzonders: de brand zorgt ervoor dat het hele vegetatieve proces opnieuw begint. Alle planten maken evenveel kans op een plekje boven de bodem. 

Planten die zich soms tientallen jaren niet hebben laten zien, keren plotseling terug. Ook evolutionaire varianten van bestaande soorten krijgen de ruimte zich te bewijzen. Dit maakt de Kaap een ‘biodiversity hotspot’; een plek waar een extreem hoge soortenrijkdom is.

Een bosbrand komt gemiddeld elke tien tot twintig jaar voor en is een onmisbaar onderdeel van de levenscyclus op de Kaap geworden. Maar niet alleen bosbranden, ook het Kaapse klimaat en de seizoenen zijn van grote invloed op de groei en bloei in de regio. Een andere belangrijke factor is de hoeveelheid wind: de harde wind kan de bosbranden over honderden kilometers verspreiden. Deze bijzondere omstandigheden hebben invloed op de biodiversiteit. De floraregio van de West-Kaap is van de zes florarijken op aarde de kleinste, maar naar verhouding misschien wel even rijk als de tropen. Er groeien bijna 9000 tot 10.000 soorten planten, waarvan ruim 65 procent endemisch is – dat wil zeggen dat ze alleen voorkomen op de Kaap. Ter vergelijking: in Nederland kennen we 1400 tot 1800 verschillende soorten, waarvan 0 procent (!) endemisch is.

De Kaapse collectie

De Kaapse collectie is één van de oudste collecties van de Hortus en nog altijd een belangrijk onderdeel van de botanische tuin. In de collectie vind je planten die in hun natuurlijke omgeving ernstig bedreigd zijn, zoals de Erica verticillata, die in het wild is geclassificeerd als uitgestorven. Het is belangrijk om juist deze collectie onder de aandacht te brengen bij het publiek. Maar liefst 64% van de soorten in de West-Kaap is bedreigd of ernstig bedreigd. Een ecosysteem wordt weerbaarder door een hoge biodiversiteit. Het is dus van enorm belang die soortenrijkdom te beschermen, te bewaren én te tonen.

Op dit moment is een groot deel van de Kaapse collectie (waaronder het suikerbossie en de rooikwas) ondergebracht in de kweekkas van de Hortus. Daar worden ze verzorgd totdat ze naar de nieuwe kas kunnen verhuizen. Bij de inrichting van de geheel Kaapse kas wordt dit de meest uitgebreide plantencollectie van dit florarijk in Nederland.