De nieuwe Klimatenkas van de Hortus vertelt bezoekers het verhaal van klimaat en biodiversiteit. Naast de uitgebreide plantencollectie willen we ook een belangrijk verhaal vertellen over soortenrijkdom. Interieurontwerper Onne Brouwer van Designwolf, een bedrijf dat zich volledig toelegt op het ontwerpen van interactieve tentoonstellingsruimten, ontwierp in samenwerking met BOOM Landscape en de Hortus de bezoekersroute door de kas.

Een groengelaagde ervaring

Als bezoekers straks de nieuwe Klimatenkas inlopen, worden ze welkom geheten door drie ambassadeurs: de Monstera (tropen), de combinatie van een Aloë en een Agave (woestijn) en de Erica (Kaap). Naat de drie in-glaskunst-gevangen planten speelt er een introductiefilm achter glas, die vertelt over de klimaten die de bezoekers in de kas tegen zullen komen. “Mensen die er voor het eerst zijn, kunnen de film bekijken, maar we hebben de route ook zo ontworpen dat bezoekers die vaker komen de film kunnen overslaan,” vertelt Brouwer. “De film zorgt ervoor dat je met bagage de Klimatenkas ingaat, zodat je ‘m echt anders gaat ervaren.”

De film is exemplarisch voor hoe de rest van de informatie in de kas wordt aangeboden. “Voor de hele kas geldt dat we de techniek zoveel mogelijk proberen te verhullen,” vertelt Onne. “De tuin moet de tuin laten zien, als het ware. De informatiebordjes worden daarom zo geplaatst dat de bezoekers een gelaagde ervaring wordt aangeboden: er is verdieping voor wie verdieping wil, maar het is ook mogelijk om ‘gewoon’ de planten te bewonderen.”

De grafische panelen worden zo verborgen mogelijk opgesteld en gemaakt van hetzelfde gegalvaniseerde staal als de constructie van de kas, zodat ze goed ‘verdwijnen’ tussen de planten. Ook komen er audiopunten, maar daar wordt momenteel nog over nagedacht. “We zijn nog aan het onderzoeken hoe we dat gaan aanpakken. We willen de bezoekers een luisterervaring bieden, maar we willen niet met koptelefoons werken of voor geluidsoverlast bij de andere bezoekers zorgen.”

Ruimte voor reflectie

De centrale Wereldkamer, in het midden van de Klimatenkas, verbindt de drie klimaten met elkaar: “Het zorgt ervoor dat je je eigen routes kunt maken: van de Tropen naar de Woestijn, van de Woestijn naar de Kaap; telkens kom je langs de Wereldkamer.” Hier is gekozen voor een rond beeldscherm vanaf het plafond: een verwijzing naar de aarde, zon en maan. “Bezoekers kunnen plaatsnemen op stoelen die een beetje gekanteld staan, zodat ze de film goed kunnen bekijken.”

De film laat de effecten van klimaatverandering op de biodiversiteit zien, en hoe dat verhaal als rode draad door de Klimatenkas loopt. Het moet een realistisch verhaal worden, waar wel enige urgentie uit spreekt. “Maar geen smeltende ijskappen, rokende bossen…” zegt Onne. Toch is het belangrijk dat de bezoeker meekrijgt wat het effect van klimaatverandering is op de biodiversiteit in de wereld. Daarbij hoort ook een stukje hoop. “De natuur is ook veerkrachtig. Daar willen we niet aan voorbijgaan.”

Het platform bovenop de Wereldkamer biedt de kans om de drie klimaten naast elkaar te bekijken. “Je ziet het verschil van bovenaf. Een soort maquette in het echt. Dan vallen ook echt de verschillen tussen de klimaten op.” Op het platform zijn ook drie kijkers geplaatst waardoor de bezoeker binnen een kader de klimaten kan bekijken.

Aan het einde van het bezoek aan de kas is er ruimte voor reflectie. De bezoeker ziet zichzelf als silhouet op een digitaal scherm; een sensor detecteert wanneer de bezoeker stilstaat. Zodra dat het geval is, groeien er bladeren en planten uit de bezoeker. “We proberen duidelijk te maken: je bent onderdeel van de natuur. Je bent onderdeel van wat je hier in de kas hebt gezien. Daar moet je dan, letterlijk, even bij stilstaan.”

En wanneer is de ervaring van de bezoeker geslaagd? Onne: “Als je ergens kennis van neemt, leer je pas hoe weinig je eigenlijk weet. Door de bezoeker kennis bij te brengen over het klimaat hoop ik dat ze meenemen hoe bijzonder de natuur is. Ik hoop dat mensen geactiveerd worden, dat ze denken: dit, alles om ons heen, daar moeten we voorzichtig mee zijn.”